Τι Κρύβεται Πίσω από το “Δεν Έχω Χρόνο”.
Στους περισσότερους οργανισμούς, όταν ανοίγει η συζήτηση για εκπαίδευση ή ανάπτυξη, η πιο συχνή απάντηση είναι:
«Θα ήθελα, αλλά δεν έχω χρόνο.»
Φαινομενικά πρόκειται για ένα θέμα προτεραιοτήτων ή φόρτου εργασίας.
Στην πραγματικότητα, όμως, το “δεν έχω χρόνο” είναι συχνά η κοινωνικά αποδεκτή μορφή της αντίστασης στη μάθηση — εκείνης της εσωτερικής άμυνας που ενεργοποιείται κάθε φορά που απειλείται η οικειότητα του “όπως κάνουμε τα πράγματα εδώ”.
Η Μάθηση ως Ρήξη.
Η μάθηση, ειδικά για ενήλικες, δεν είναι μόνο απόκτηση νέας γνώσης· είναι αναμέτρηση με παλιές βεβαιότητες.
Κάθε φορά που καλούμαστε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης ή συνήθειας, το σύστημά μας, ατομικό ή οργανωσιακό, αντιδρά.
Ο εγκέφαλος επιδιώκει σταθερότητα, προβλεψιμότητα, ασφάλεια. Η αλλαγή, όσο θετική κι αν φαίνεται, βιώνεται υποσυνείδητα ως απειλή.
Έτσι, το “δεν έχω χρόνο” μεταφράζεται συχνά σε:
- “Δεν θέλω να εκτεθώ σε κάτι που δεν κατέχω.”
- “Δεν αντέχω να αμφισβητήσω τον τρόπο που λειτουργώ.”
- “Δεν είμαι σίγουρος αν αξίζει να το αλλάξω τώρα.”
Όταν η Αντίσταση Φορά Κοστούμι Ηγεσίας.
Η αντίσταση στη μάθηση εκδηλώνεται πιο έντονα στα ηγετικά στελέχη.
Όχι επειδή τους λείπει η διάθεση ή η ικανότητα, αλλά επειδή η μάθηση σε αυτό το επίπεδο συνεπάγεται έκθεση.
Ο ηγέτης καλείται να μάθει σε δημόσια θέα — μπροστά στην ομάδα του, μπροστά στους ομοτίμους του, μπροστά στο σύστημα που τον έχει ταυτίσει με τη βεβαιότητα.
Για έναν manager που έχει χτίσει την αξία του πάνω στη γνώση και την εμπειρία, η φράση “έχω ακόμα να μάθω” δεν είναι πάντα εύκολη.
Και έτσι, το “δεν έχω χρόνο” λειτουργεί ως ευγενής άμυνα απέναντι στην ευαλωτότητα.
Στην πραγματικότητα, όμως, όσο πιο ψηλά ανεβαίνουμε, τόσο πιο κρίσιμη γίνεται η ικανότητα να μαθαίνουμε, όχι μόνο τι να κάνουμε, αλλά πώς να σκεφτόμαστε διαφορετικά.
Όταν τελικά όλο το Σύστημα Αντιστέκεται.
Η αντίσταση στη μάθηση δεν ανήκει μόνο στα άτομα, είναι συστημικό φαινόμενο.
Οι οργανισμοί συχνά αναπαράγουν ασυνείδητα τα ίδια μοτίβα:
- Προωθούν την “ανάπτυξη”, αλλά επιβραβεύουν τη “συμμόρφωση”.
- Επαινούν τη “μάθηση από τα λάθη”, αλλά τιμωρούν την αποτυχία.
- Μιλούν για “καινοτομία”, αλλά λειτουργούν με λογική ελέγχου.
Αυτές οι αντιφάσεις παράγουν ένα περιβάλλον όπου η μάθηση υπόσχεται εξέλιξη, αλλά ενεργοποιεί φόβο.
Και έτσι, η φράση “δεν έχω χρόνο” γίνεται μια πολιτισμική ασπίδα απέναντι στην αλλαγή.
Insight Πρακτικής.
Η αληθινή μάθηση ξεκινά τη στιγμή που ο οργανισμός αναγνωρίζει την αντίστασή του, χωρίς να την κρίνει.
Αντί να προσπαθούμε να “πειθαρχήσουμε” τους ανθρώπους στη μάθηση, χρειάζεται να δημιουργήσουμε χώρο ασφάλειας και νόημα.
Η ερώτηση δεν είναι “πώς θα βρούμε χρόνο”, αλλά “πώς θα δημιουργήσουμε ενδιαφέρον”.
Από τη Συμμόρφωση στη Συνειδητότητα.
Οι εταιρείες που μαθαίνουν δεν είναι εκείνες που τρέχουν περισσότερα trainings, αλλά εκείνες που ενσωματώνουν τη μάθηση στη ροή της εργασίας.
Όπου η ανατροφοδότηση είναι φυσική, ο στοχασμός είναι θεσμικός, και η αποτυχία είναι πηγή εξέλιξης.
Όταν ο ηγέτης δίνει το παράδειγμα, παύοντας, αναστοχαζόμενος, ρωτώντας— τότε η μάθηση παύει να είναι πολυτέλεια και γίνεται τρόπος ύπαρξης.
Η Προσέγγιση της DOT.
Στη DOT, δουλεύουμε με οργανισμούς που θέλουν να μετακινηθούν από τη “συμμόρφωση” στη “συνειδητή ανάπτυξη”.
Μέσα από LearningCultureLabs, βοηθάμε τις ομάδες να αναγνωρίσουν τα μοτίβα αντίστασης, να αναστοχαστούν πάνω στη νοοτροπία τους και να συν-δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου η μάθηση είναι καθημερινή πράξη, όχι έκτακτο γεγονός.
Γιατί η αλλαγή δεν ξεκινά από το περιεχόμενο, ξεκινά από τη διάθεση να δούμε διαφορετικά.
Και εκεί βρίσκεται η αληθινή δύναμη της μάθησης.
