Πώς η Επίγνωση Μετατρέπει τον Μάνατζερ σε Ηγέτη.
Στη σύγχρονη οργανωτική ζωή, η «προκατάληψη δράσης» (action bias) έχει μετατραπεί σε σήμα κατατεθέν της αφοσίωσης. Οι ηγέτες αισθάνονται την πίεση να είναι μονίμως παρόντες, να απαντούν αμέσως και να λαμβάνουν συνεχώς αποφάσεις. Αυτή η ακατάπαυστη δραστηριότητα, ωστόσο, οδηγεί συχνά στην ποιοτική φθορά της ηγεσίας: λαμβάνονται αποφάσεις με βάση την άμεση ανάγκη, ενώ η στρατηγική επιρροή χάνεται στον θόρυβο.
Όπως επισημαίνει η νευροεπιστήμη, υπό συνεχή πίεση και γνωστικό φόρτο, ο προμετωπιαίος φλοιός (prefrontal cortex), το κέντρο του εγκεφάλου για τη λογική, τον σχεδιασμό και τη στρατηγική σκέψη, αδυνατεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Καταλήγουμε να αντιδρούμε στα γεγονότα, αντί να τα διαμορφώνουμε. Εδώ ακριβώς παρεμβαίνει η έννοια της Επίγνωσης.
Επίγνωση είναι η μετα-γνωστική ικανότητα του ηγέτη να παρατηρεί τις εσωτερικές του διεργασίες (σκέψεις, συναισθήματα, αντιδράσεις) και ταυτόχρονα τις δυναμικές του συστήματος (ομάδα, οργανισμός) στο οποίο ανήκει, χωρίς κριτική ή άμεση αντίδραση. Αυτή η διακριτή παρατήρηση είναι που δημιουργεί τον απαραίτητο χώρο για την επιλογή στρατηγικής απάντησης έναντι της παρορμητικής αντίδρασης.
Όπως επιβεβαιώνουν και σύγχρονες έρευνες στο coaching και την ηθική ηγεσία η αποτελεσματική ηγεσία δεν είναι να φαίνεσαι περισσότερο, αλλά να συντονίζεις καλύτερα. Αυτό προϋποθέτει μια μετάβαση από την Εξωτερική Επιβολή και τον έλεγχο στην Εσωτερική Κατεύθυνση, όπου ο ηγέτης λειτουργεί με αυτογνωσία, επιλέγοντας συνειδητά πώς επηρεάζει και πώς επηρεάζεται.
Insight Πρακτικής: Ο ηγέτης με επίγνωση είναι αυτός που βλέπει πρώτα μέσα – αναγνωρίζοντας τις δικές του αντιδράσεις και προκαταλήψεις – και μετά γύρω του – διαβάζοντας τη δυναμική της ομάδας.
Η Αναστοχαστική Παύση: Εργαλείο Μετασχηματισμού.
Πώς αποκτάται αυτή η Επίγνωση στην καθημερινή πίεση; Μέσα από την Αναστοχαστική Παύση (Reflective Pause).
Η παύση δεν είναι απραξία, είναι η ουσία του μετασχηματισμού. Στην πράξη, αυτό σημαίνει:
- Μετατροπή Συναντήσεων σε Εργαστήρια Μάθησης: Οι συναντήσεις της ηγετικής ομάδας δεν πρέπει να είναι μόνο meetings αναφοράς. Με τη βοήθεια του Συστημικού TeamCoaching, μετατρέπονται σε Real–TimeLearningLabs, όπου η ομάδα σταματάει συνειδητά για να αναστοχαστεί πάνω στο πώς λειτουργεί (στη δυναμική της), όχι μόνο στο τι παράγει. Αυτό ενισχύει την Ψυχολογική Ασφάλεια και αυξάνει την ικανότητα του συστήματος να βλέπει τα τυφλά του σημεία.
- Από τον Έλεγχο στην Εμπιστοσύνη: Όταν ο ηγέτης κάνει παύση, δημιουργεί χώρο. Ο χώρος αυτός επιτρέπει στην ομάδα να αναλάβει συν-ευθύνη και να προχωρήσει από την αμυντική στάση της συμμόρφωσης στην ανάληψη πρωτοβουλίας και δράσης (Ownership). Η ποιότητα της απόφασης βελτιώνεται γιατί δεν βασίζεται πλέον στην άμεση αντίδραση, αλλά στον συλλογικό στοχασμό.
Η ανάπτυξη ηγεσίας δεν είναι ένα σεμινάριο, ούτε ένα κουτί στο οργανόγραμμα. Είναι η πρακτική που καλλιεργείται μέσα από την επίγνωση, τη σχέση και τον σταθερό ρυθμό.
Για να πετύχουν ουσιαστική επιρροή και διάρκεια, οι ηγέτες χρειάζεται να αποδεχτούν ότι η πιο ισχυρή τους δράση είναι η ικανότητα να σταματούν, να βλέπουν και να ενεργούν με εσωτερική κατεύθυνση. Αυτή η επιλογή είναι που μετατρέπει τον απλό μάνατζερ στον ηγέτη που ο οργανισμός χρειάζεται για να εξελιχθεί.
